Table of Contents
Extra capaciteit offshore windenergie
Sinds 2020 is er een totaal vermogen van 2261 MW offshore windenergie operationeel in het Belgisch deel van de Noordzee.
In 2021 besliste de federale regering om extra capaciteit offshore windenergie te voorzien. De doelstelling is om een bijkomende productie van minimum 3,15 en maximum 3,5 GW te realiseren in de Prinses Elisabeth-zone (PEZ). Die doelstelling laat toe om de in het regeerakkoord vooropgestelde 5,4 tot 5,8 GW aan offshore windenergie te realiseren tegen uiterlijk 2030. De minister bevoegd voor Energie, Tinne Van der Straeten, en de minister bevoegd voor de Noordzee, Vincent van Quickenborne, hebben hiervoor de handen in elkaar geslagen.
De federale regering beoogt om tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten een zo groot mogelijk aandeel aan bijkomende offshore hernieuwbare elektriciteitsproductie te realiseren. Zo worden de kosten voor de ontwikkeling van de extra capaciteit aanzienlijk verlaagd door:
- het organiseren van een concurrerende inschrijvingsprocedure (tender);
- het in de markt zetten van grotere kavels;
- het uitvoeren van voorstudies door de Algemene Directie Energie.
Organisatie tender
Om de bouw en exploitatie van de bijkomende offshore installaties toe te wijzen, zal de federale regering een concurrerende inschrijvingsprocedure (tender) organiseren, net zoals in de buurlanden het geval is. De tender zal conform de wet van 12 mei 2019 verlopen en overeenkomstig de Europese staatssteunregels. In die wet worden de algemene principes van de tender vastgelegd.
Daarnaast beoogt België ook, om met dit wettelijk kader, de verbintenissen op Europees niveau en in kader van het Klimaatakkoord van Parijs na te komen.
De winnaar van de tender krijgt de toelating en de nodige vergunningen voor de bouw en exploitatie van offshore installaties voor de productie van elektriciteit via hernieuwbare energiebronnen.
Kavelindeling Prinses Elisabeth-zone (PEZ)
In het Marien Ruimtelijk Plan (MRP) 2020-2026 werd een bijkomend gebied in de Belgische Noordzee van 285 km² (aan de grens met Frankrijk), bestemd voor de bouw en exploitatie van installaties voor de productie van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen. Dit gebied, de Prinses Elisabeth-zone, heeft een opervlakte van 285 km² en omvat drie zones:
- Noordhinder Noord (zone 2),
- Noordhinder Zuid (zone 3) en
- Fairybank (zone 4).
De locatie, de omvang en het aantal kavels die het voorwerp zullen uitmaken van de tender zullen via ministerieel besluit worden bepaald. De belangrijkste conclusies van de voorstudies zullen als bijlage bij dit besluit worden gepubliceerd.
In september 2022 bereikte de federale regering een principieel akkoord over de kavelindeling van de PEZ. Dit principieel akkoord stelt een opdeling van de PEZ voor in drie kavels met een bijhorend maximaal geïnstalleerd vermogen van 700 MW, 1225-1400 MW en 1225-1400 MW.
Voorstudies tender
Voorafgaand aan de tender worden de nodige voorstudies uitgevoerd. Via zowel bureau- als veldonderzoek zal de vereiste informatie worden verzameld over de omgevingscondities in de PEZ. Het gaat onder meer over het zeebodemoppervlak, de geologische ondergrond, de aanwezigheid van objecten en de meteorologische omstandigheden.
Na het afronden van de voorstudies, zullen de resultaten ter beschikking worden gesteld aan de kandidaat-inschrijvers. Door het aanbieden van alle nodige informatie wordt het risico en de gerelateerde kosten voor de kandidaat-inschrijver aanzienlijk verminderd.
Meer informatie over de voorstudies
Offshore tender en toekomstige windparken in de Belgische Noordzee
Voor de organisatie van een offshore tender en de installatie van toekomstige windparken zijn er volgende aandachtspunten:
- de aansluiting op het elektriciteitsnetwerk en het transmissienet versterken;
- een indicatieve planning opstellen voor de eerste nieuwe offshore installaties;
- acties ondernemen in functie van de organisatie van de offshore tender.
Aansluiting van de toekomstige windparken
Elia, de Belgische transmissienetbeheerder, voorziet een uitbreiding van het Modular Offshore Grid om de toekomstige windparken te verbinden met het elektriciteitsnetwerk.
Daarnaast is Elia ook verantwoordelijk voor de versterking van het transmissienet op het vasteland (Ventilus- en Boucle du Hainaut-projecten).
Indicatieve planning voor het eerste windmolenpark
De publicatie van de “eerste” tender is voorzien in 2024, zodat de eerste nieuwe offshore installaties voor elektriciteitsproductie in dienst worden gesteld vanaf 2029.
Daartoe worden momenteel de voorstudies verder uitgevoerd om te worden voltooid in 2024. Gelijktijdig wordt er beoogd om het KB inzake de procedure en criteria van de tender uiterlijk in 2024 te laten afkondigen en te publiceren in het Belgisch Staatsblad.
De deadline voor de indienststelling van het eerste windmolenpark hangt in het bijzonder af van de nodige vergunningen voor de noodzakelijke versterking van het onshore netwerk, het Ventilus- en het Boucle du Hainaut-project.
Voor de uitvoering van deze twee projecten, die noodzakelijk zijn voor de versterking van de offshore capaciteit voor hernieuwbare energie, is het noodzakelijk dat de vergunningsschema's voor deze twee projecten duidelijk en zeker zijn. De data van voltooiing van deze twee projecten zijn namelijk twee essentiële parameters voor potentiële inschrijvers om hun bod voor te bereiden. Deze twee data zijn beslissend voor de inbedrijfstelling van de offshore transmissiefaciliteiten (uitbreiding van het Modular Offshore Grid) en om de injectie van de offshore geproduceerde elektriciteit in het onshore-netwerk mogelijk te maken.
Een aanzienlijke vertraging in de vergunningsschema's voor deze projecten zal derhalve een negatief effect hebben op het tijdschema voor de ontwikkeling van extra capaciteit voor offshore hernieuwbare energie.
Timing van de tender van de kavels van de Princes Elisabeth zone (PDF, 95.3 KB)
Voorziene acties
In functie van de implementatie van de wet van 12 mei 2019 en de organisatie van de offshoretender onderneemt de federale regering volgende acties:
- De uitwerking van een regelgevend kader in uitvoering van de wet van 12 mei 2019 met het oog op onder meer:
- de identificatie en de voorwaarden voor het gebruik van de kavels;
- de vastlegging van de locatie van de transmissienetelementen ter uitbreiding van het Modular Offshore Grid op basis van het grid design van de netbeheerder en het advies van de regulator;
- het bepalen van het verloop van de tenderprocedure;
- het vaststellen van de uiterste datum waarop elk onderdeel van de uitbreiding van het Modular Offshore Grid in gebruik moet zijn genomen;
- het opzetten van een compensatieregeling ten behoeve van de betrokken houders van een domeinconcessie, in het geval dat de uitbreiding van het Modular Offshore Grid geheel of gedeeltelijk niet in gebruik is op de vastgestelde datum, of in het geval van volledige of gedeeltelijke onbeschikbaarheid van het Modular Offshore Grid na ingebruikname;
- het bepalen van de voorwaarden en procedure voor het verlenen van de verschillende vergunningen
Samevatting van de tenderprincipes
voor de Prinses Elisabeth Zone (PDF, 201.06 KB).
- De staatssteunaanmelding bij de Europese Commissie indien er een steunregime zou worden voorzien. Die steunregeling is gebaseerd op de Europese regels over staatssteun van de subsidieregeling.
- De uitvoering van de verschillende voorstudies.
- De uitvoering van de milieustudies om onder meer de impact van de toekomstige windmolenparken op de Natura 2000-zone te beoordelen.
- De versterking van het transmissienet op land.
- De bepaling van de datum waarop het Modular Offshore Grid uiterlijk in dienst moet worden gesteld om zo de aansluiting van de nieuwe windparken toe te laten.
Studies uitgevoerd in uitvoering van de beslissing van de ministerraad van 18 maart 2022
Ontmantelingsprovisiestudie
De doelstellingen van de ontmantelingsstudie zijn het bekomen van een analyse van de kosteninschatting en (recyclage-)opbrengstinschatting van de ontmanteling van een volledig windmolenpark, inclusief maar niet beperkt tot:
- de windmolens,
- de funderingen,
- IA-kabels, exportkabels,
- OHVS’en,
- …
Download de ontmantelingsprovisiestudie (PDF, 3.62 MB)
Repoweringsstudie
De doelstellingen van de repoweringsstudie zijn het bekomen van een juridische, economisch en technische analyse met als doel
- de huidige juridische, economische en technische mogelijkheden te bepalen alsook
- de tekortkomingen te identificeren,
- de mogelijkheden tot minimalisatie van de “lost renewable energy” te identificeren en
- een (ontwerp van) roadmap te bekomen die kan leiden tot een repowering van de Oostelijke Zone.
Download de "Repoweringsstudie" (PDF, 17.97 MB)
Stakeholdersconferentie
Op regelmatige basis organiseert de Algemene Directie Energie een stakeholdersconferentie om alle betrokken stakeholders up te daten over de stand van zaken van de voorbereiding en de organisatie van de tender en de voorstudies.
Er vond een stakeholdersconferentie plaats op 5 en 26 mei 2023 en een infomoment voor de industrie op 5 juli 2023.
De presentatie van de conferentie van 26/05/2023 (PDF, 1.09 MB)
De presentatie van de conferentie van 05/07/2023 (PDF, 3.48 MB)
Q&A
Voor specifieke vragen over de ontwikkeling van de PEZ, kan contact worden opgenomen met de Cel Offshore van de Algemene Directie Energie via volgend e-mailadres: offshore.info@economie.fgov.be.
Vragen en antwoorden over de aanbestedingscriteria (PDF, 164.39 KB).
