Identificatie van de kavels voor de aanleg van windparken in de Belgische Noordzee

De minister bevoegd voor Energie en de minister bevoegd voor het Mariene Milieu en Mariene Ruimtelijke Planning bepalen bij een besluit vastgesteld na overleg in de ministerraad wat het voorwerp uitmaakt van een domeinconcessie, onder meer:

• de locatie,
• de omvang,
• het aantal kavels.

 Ze doen dat na advies van de CREG en na raadpleging van de netbeheerder Elia.

In dat besluit moeten eveneens de resultaten van  alle voorstudies worden opgenomen, alsook de locatie van de transmissienetelementen.

De identificatie van de kavels is een van de talrijke stappen naar een succesvolle tender.

Met het oog op de identificatie van de kavels wordt rekening gehouden met:

1. de vervulling van maatschappelijke functies van de zee, waaronder het belang van een doelmatig ruimtegebruik van de zee;
2. de gevolgen van een aanwijzing voor derden;
3. het milieubelang;
4. de kosten om een installatie voor de productie van elektriciteit in de kavel te realiseren;
5. het belang van de meest optimale en kostenefficiënte aansluiting van de productie- installatie op het Modular Offshore Grid.

In september 2022 bereikte de federale regering een principieel akkoord over de kavelindeling van de PEZ. Dit principieel akkoord stelt een opdeling van de PEZ voor in drie kavels.

Onderstaande indeling kan op basis van bijkomende informatie en voortschrijdend inzicht nog licht worden aangepast.

Hieronder kunt u de Shapefiles van de drie kavels downloaden:

Shapefiles Kavel 1 (ZIP, 1.01 KB)

Shapefiles Kavel 2 (ZIP, 1.46 KB)

Shapefiles Kavel 3 (ZIP, 1.33 KB)

• Zone 1 is de Oostelijke Zone. In die zone werden er reeds verschillende windmolenparken gebouwd.
• Zone 2, 3 en 4 vormen samen de Prinses Elisabeth-zone (PEZ). Die zones zullen vanaf 2024 het onderwerp uitmaken van een tender om ook hier windmolenparken te realiseren.

Het MRP bepaalt ook de maatschappelijke functies rondom de PEZ. Het opwekken van hernieuwbare energie brengt sociale en economische voordelen met zich mee. Zo trekt het investeringen aan en creëert het werkgelegenheid. Daarnaast zorgt de lagere aanwezigheid van andere menselijke activiteiten ook voor een positief effect op het mariene milieu. De toegang tot de kavels wordt immers beperkt tot de schepen van de concessiehouder, schepen in dienst van de overheid en Defensie.

Een milieueffectrapport (MER) zal echter alle factoren die een invloed hebben op het mariene milieu omvatten. Op basis van dat MER zal een milieuvergunning worden aangevraagd.

De gevolgen van een indeling van kavels voor derden

Aangezien het MRP reeds de buitengrenzen van de Prinses Elisabeth-zone bepaalt, zal een interne zonering weinig of geen impact hebben op gebruikers rondom de zone. De indeling van de kavels gaat vooraf aan de tender, waarvoor die indeling primordiaal is. Zonder kavelindeling kan de tender niet plaatsvinden. Een indeling is noodzakelijk om concurrentie te stimuleren.

Hoewel de indeling in kavels op zich geen rechtstreekse impact heeft op derden, kan dat wel het geval zijn bij een gefaseerde ingebruikname. Voor de kavelindeling is het mogelijk om bij de fasering rekening te houden met:

• het vrijwaren van de routes voor pleziervaart richting het Verenigd Koninkrijk;
• het vrijwaren van de zandwinning die momenteel plaatsvindt in Zone 2 (Noordhinder Noord);
• het vermijden van een overbelasting van de vaarroute tussen Zone 2 en Zone 3 (Noordhinder Zuid) door de installatieschepen door eerst de meest noordelijke kavels toe te kennen;
• de toekenning van de kavels af te stemmen met de ontwikkeling van de transmissienetinfrastructuur;
• de meest actuele kennis voor het beperken van de milieu-impact in de meest gevoelige gebieden;
• de impact van wake-effecten (minimale afstanden tussen windmolens) en optimale onderlinge afstemming van de inplanting van turbines ten aanzien van de dominante windrichtingen.

Het milieubelang

Om windmolens te bouwen in het Belgische deel van de Noordzee, is volgens de wetgeving een milieuvergunning vereist. Die vergunning kan enkel worden toegekend nadat een milieueffectrapport is opgesteld.

Voor de projecten in Natura 2000-gebieden is bovendien een Natura 2000-toelating vereist. Die is gebaseerd op een passende beoordeling volgens het koninklijk besluit van 27 oktober 2016 over de procedure tot aanduiding en beheer van de mariene beschermde gebieden.

De passende beoordeling gaat na of een project al dan niet significante effecten zal hebben op de instandhoudingsdoelstellingen voor de beschermde gebieden, de aanwezige soorten en habitatten.

Elke Natura 2000-toelating die door de minister voor Noordzee wordt afgegeven, kan pas worden verleend na een grondige analyse van de mogelijke effecten vermeld in de passende beoordeling. Waar nodig kan de minister aanvullende voorwaarden en/of compenserende maatregelen opnemen in de toelating die het behoud van de kwaliteit van het Natura 2000-netwerk moeten verzekeren. Wanneer uit de passende beoordeling blijkt dat er significante negatieve effecten kunnen optreden, kan het project niet worden uitgevoerd.

Het doel is te komen tot de ontwikkeling van duurzame energieproductie via windturbines, met respect voor de beschermde gebieden en de biodiversiteit.

Om die doelstellingen met betrekking tot de beschermde gebieden te realiseren, heeft de minister, in overleg met de Dienst Marien Milieu (Federale Overheidsdienst Volksgezondheid), het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen – Operationele Directie Natuurlijk Milieu (KBIN-OD Natuur), enkele ngo’s (4Sea) en het Belgian Offshore Platform (BOP), hiaten in de wetenschappelijke kennis geïdentificeerd. Er werd besloten om een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek, gespreid over meerdere jaren (2019-2023), te financieren.

Dat onderzoek, EDEN2000 - “Exploring options for a nature-proof Development of offshore wind farms inside a Natura 2000 area”, wordt opgevolgd door een stuurgroep bestaande uit de minister, de Dienst Marien Milieu en het KBIN-OD Natuur. Het KBIN-OD Natuur is verantwoordelijk voor de realisatie van EDEN2000 en zal in het eerste kwartaal van 2023 het eindrapport leveren.

De gegevens en informatie uit dat wetenschappelijk onderzoek worden opgenomen in de aanbestedingsvoorwaarden bij de openbare aanbestedingsprocedures voor de bouw van windturbines onder de verantwoordelijkheid van Algemene Directie Energie van de FOD Economie.

De kosten om een installatie voor de productie van elektriciteit in de kavel te realiseren;

Bij de indeling van de kavels moet er o.a. rekening worden gehouden met de garantie op:

• aansluitbaarheid,
• het vermijden van lange kabelafstanden,
• minimale afstanden tussen windmolens (wake-effecten), …

Het belang van de meest optimale en kostenefficiënte aansluiting van de productie- installatie op het Modular Offshore Grid (MOG)

Op 15 oktober 2021 keurde de ministerraad de doelstelling van een productiecapaciteit van minimum 3,15 GW en maximum 3,5 GW in de Prinses Elisabeth-zone goed en valideerde het principe van de aansluiting van deze energie via een energie-eiland. De ministerraad heeft gevraagd aan de netbeheerder de details voor de aansluiting van de Prinses Elisabeth-zone uit te werken en ter goedkeuring voor te leggen aan de ministerraad.

Een centrale locatie zoals het energie-eiland laat toe om alle inter-array kabels aan te sluiten op één punt en de spanning hier te transformeren naar een hogere spanning. Hiervoor is het noodzakelijk dat elke concessie grenst aan dit energie-eiland. Om die reden worden, waar noodzakelijk, bijkomende kabelzones gedefinieerd, zodat de aansluiting van het grote aantal inter-array kabels ordentelijk kan gebeuren.