Capaciteitsremuneratiemechanisme (CRM)

Wat is het capaciteitsremuneratiemechanisme?

In 2021 heeft België een capaciteitsremuneratiemechanisme (“CRM”) ingevoerd om de bevoorradingszekerheid in elektriciteit te verzekeren na de voorziene sluiting van al zijn kerncentrales, terwijl tegelijkertijd de energietransitie wordt ondersteund. Dat mechanisme kent vanaf 2021 aan de hand van jaarlijkse veilingen steun toe aan eenheden die elektriciteit kunnen leveren of besparen vanaf 2025.

Het is een CRM op basis van “betrouwbaarheidsopties”. Dat betekent dat het mechanisme technologie-neutraal, marktbreed en gecentraliseerd is, en dat overmatige winsten vermeden worden door in een verplichting tot terugbetaling van de ontvangen steun te voorzien bij hoge prijzen.

Wat betekent een mechanisme dat “technologie-neutraal”is?

Alle mogelijke technologieën voor de productie van elektriciteit, de opslag ervan of het beheer van de vraag mogen deelnemen.

Wat betekent een mechanisme dat “marktbreed” is?

Het gezochte volume is niet enkel een geïdentificeerd tekort (zoals bij een strategische reserve), maar het totale benodigde volume per jaar om de bevoorradingzekerheid te verzekeren. Via het mechanisme worden dus nieuwe investeringen aangetrokken om een tekort aan te vullen, maar worden ook bestaande eenheden gestimuleerd om te investeren en/of om in de markt te blijven. Dat garandeert een gelijke toegang tot de toegekende steun voor zowel bestaande, te moderniseren als nieuwe eenheden en zorgt, via de concurrentie in de veiling tussen die eenheden, voor een zo laag mogelijke kost.

Wat betekent een mechanisme dat “gecentraliseerd” is?

Het te veilen volume wordt op voorhand vastgesteld. Het volume wordt toegekend via een jaarlijkse veiling, georganiseerd door de transmissienetbeheerder.

Wat betekent een mechanisme met een “terugbetalingsverplichting”?

De gecontracteerde eenheden opereren in de markt en verkrijgen er dus ook inkomsten uit. Als de marktprijzen boven een vastgesteld niveau stijgen, betalen ze daarom een deel van de ontvangen steun terug.

Hoe wordt het capaciteitsremuneratiemechanisme toegepast?

De selectie van de capaciteiten die van steun kunnen genieten, alsook de vaststelling van de hoogte van die steun, gebeuren door een veiling. Elke veiling wordt voorafgegaan door een fase van prekwalificatie.

Vanaf 2021 zal een jaarlijkse veiling plaatsvinden, telkens in oktober. De capaciteit moet vier jaar later beschikbaar zijn voor de bevoorradingszekerheid, en krijgt daarvoor in ruil een subsidie. Vanaf 2024 zal er elk jaar daarenboven een tweede veiling georganiseerd worden. Winnaars van deze veiling moeten één jaar later beschikbaar zijn:

Voor ieder leveringsjaar worden er dus twee veilingen georganiseerd: een eerste veiling vier jaar op voorhand en een tweede veiling één jaar op voorhand. Dit laat investeringen toe in technologieën met langere (bijvoorbeeld nieuwe gascentrales) of kortere (bijvoorbeeld vraagbeheer) voorbereidingstijd. Bovendien zorgt het ervoor dat het totale volume bijgesteld kan worden op basis van de meest recente gegevens en dat zo de bevoorradingszekerheid verzekerd wordt tegen de laagst mogelijke kost. Beide veilingen staan niettemin open voor alle technologieën, en voor bestaande en nieuwe eenheden, zolang men maar beschikbaar is in het leveringsjaar.

Het volume dat vier jaar later noodzakelijk zal zijn voor de bevoorradingszekerheid wordt jaarlijks ingeschat. De minister van Energie bepaalt vervolgens het volume dat geveild wordt in de Y-4 veiling (de veiling die vier jaar op voorhand plaatsvindt), en reserveert een ander deel van het noodzakelijke volume voor de Y-1 veiling (de veiling die één jaar op voorhand plaatsvindt). In het jaar voorafgaand aan het leveringsjaar wordt dan een nieuwe berekening gemaakt op basis van de meest recente gegevens en stelt de minister het definitieve volume van de Y-1 veiling vast.  

De capaciteiten die geselecteerd worden in de veiling moeten tijdens het leveringsjaar beschikbaar zijn, en krijgen in die periode maandelijks een vergoeding voor hun beschikbaarheid. Capaciteiten die investeringen doen kunnen onder bepaalde voorwaarden genieten van langere contracten, waarbij ze gedurende maximaal 3, 8 of 15 leveringsjaren beschikbaar zijn en van steun genieten. Eén van die voorwaarden is het zich engageren tot het respect van de Belgische en Europese doelstellingen voor de geleidelijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.