Table of Contents
Bent u leerkracht? Ben u een ouder? Bent u op zoek naar advies en hulpmiddelen om kinderen en jongeren te begeleiden bij hun mediagebruik?
Ter gelegenheid van Safer Internet Day vond op 7 februari 2023 een inspiratiedag voor professionals plaats met als thema "Together For a better internet".
Het doel van die dag was om concreet materiaal en best practices rond digitale mediawijsheid aan professionals te bieden. De sprekers behandelden de volgende onderwerpen:
- cyberbeveiliging en bescherming van persoonsgegevens
- online genderstereotypen en “victim blaming”.
Door de voordelen van een kritisch internetgebruik te benadrukken streven we ernaar om kinderen en jongeren bij mediagebruik:
- bewust te maken van de risico’s,
- te leren om zowel de risico’s te beheersen als alle kansen online maximaal te benutten.
Pedagogische tools voorgesteld bij Safer Internet Day
E-merge (e-Media Education about Representations of Gender)
Het project eMerge (Media Literacy and Gender Education) biedt een schat aan hulpmiddelen om leerkrachten te helpen met hun leerlingen (12-18 jaar) genderrepresentaties en -stereotypen te deconstrueren die zijn ingebed in mediapraktijken en popculturen:
- een online trainingsmodule,
- kant-en-klare activiteiten en pedagogische scenario's,
- een gids voor goede praktijken.
eMERGE is een consortium van vier lerarenopleidingscentra en universiteiten op het gebied van media-educatie in België, Roemenië, Italië en Griekenland. De tool is beschikbaar in het Engels en het Frans.
Wilt u het uitproberen in uw klas? Ontdek hoe op de website van eMerge.
Publicatie “Inzicht in en beheer van de bescherming van persoonsgegevens”(Carnet 9-Collection Repères)
Wanneer we op het net surfen, laten we gegevens over onszelf achter: voornaam, achternaam, post- of e-mailadres, geboortedatum, foto's, enz. Maar niets verdwijnt voor altijd van het internet. Daarom is het essentieel om onze persoonsgegevens te beschermen en ons bewust te zijn van de sporen die wij achterlaten. Privéleven versus openbaar leven, beeldrechten, verzameling van persoonsgegevens, mogelijke rechtsmiddelen, GDPR, zijn enkele van de begrippen die in dit boekje aan de hand van concrete voorbeelden worden behandeld om jongeren bewust te maken en te begeleiden bij het beheer en de bescherming van hun persoonsgegevens.
Raadpleeg de publicatie (alleen in het Frans) op de website van de Conseil supérieur de l’Éducation aux Médias(CSEM).
EDUbox Cybersecurity: digitale bescherming als goede gewoonte
In de EDUbox Cybersecurity is een educatief concept en initiatief van VRT in samenwerking met sterke partners in mediawijsheid. Jongeren achterhalen hoe ze zich tegen cybercriminelen kunnen beschermen. Broodnodig, want overal liggen hackers op de loer om hun gegevens of eigendommen te stelen. Welke trucjes passen ze toe? En hoe kunnen jongeren hun eigen digitale veiligheid verhogen? In deze EDUbox leren ze alles over hun digitale voetafdruk.
Zin om dit uit te testen in uw klas? Ontdek hoe op de website van de VRT.
Gids over “Praten over sexting in het buitengewoon onderwijs”
De tool “Praten over sexting is het buitengewoon onderwijs” is een uitnodiging en gids voor onderwijsprofessionals en begeleiders om samen met jongeren in het buitengewoon onderwijs (Buo) sexting bespreekbaar te maken. De tool biedt heel wat informatie en werkvormen die differentieerbaar zijn qua moeilijkheidsgraad en groepssamenstelling. Zo is de tool inzetbaar in diverse types en vormen van het BuO en kunnen begeleiders selecteren wat waardevol en passend is voor jongeren in hun (klas)groep.
Meer info vindt u op de website van childfocus.
De Schaal van M
De Schaal van M biedt gratis educatief lesmateriaal voor het lager onderwijs waarmee je een heel schooljaar lang aan de slag kan met mediawijsheid. Zowel in de werkboekjes, de individuele lessen als de wedstrijdweek is er aandacht voor cyberveiligheid, datawijsheid en online privacy. Daarnaast komen er nog heel wat mediawijze thema’s aan bod zoals games, reclame, fake nieuws, sociale media, schermtijd en online risico’s.
Meer info over het pedagogisch materiaal vindt u op de website van De Schaal van M.
Andere bewustmakingstools voor online veiligheid
Er zijn andere hulpmiddelen beschikbaar om het bewustzijn van online veiligheid en digitaal burgerschap regelmatig te verhogen door in de klas aandacht te besteden aan cyberveiligheid en cyberpesten en de aanpak aan te passen aan de betrokken leeftijdsgroep.
Als leerkacht kan u bijvoorbeeld:
- jongeren bewuster maken van gegevensbescherming via rollenspellen in de klas, zoals de serious game DATAK ( tool is enkel beschikbaar in het Engels, Frans en Duits
- deelnemen aan bewustmakingscampagnes zoals de Safer Internet Day van De Vlaamse Week tegen Pesten
- jongeren informeren over:
- privacybescherming op ikbeslis.be,
- over cyberpesten en de gevolgen ervan via gratis tools zoals Cyber Harcel Stop (tool alleen in Frans), ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit van Namen
- ruimte bieden voor discussie, inclusief het aanmoedigen van open communicatie met jongeren door hen te laten weten dat zij met het onderwijzend personeel kunnen praten als zij hulp of ondersteuning nodig hebben.
- uw school betrekken via de Cyber Help-applicatie beschikbaar in de AppStore en Google Play). Met die applicatie, ontwikkeld door de Universiteit van Bergen, de stad Bergen, Child Focus en de federale politie, kan een kind of tiener die het slachtoffer is van cyberpesten ervoor kiezen zijn of haar school te waarschuwen, die dan een kopie van de lasterlijke of beledigende opmerkingen ontvangt. Het slachtoffer krijgt de verzekering dat zijn of haar school de zaak serieus neemt. Het onderwijsteam wordt ingelicht en ook de politie kan de beelden gebruiken in geval van een gerechtelijke procedure.
Nuttige hulplijnen en ondersteuning
Ouders en familieleden staan vaak machteloos tegenover het drama waarmee hun kind te maken krijgt. In dat geval kunnen ze terecht op
- het gratis nummer 1712 (de professionele hulplijn voor vragen over geweld, misbruik en mishandeling van kinderen),
- 0800 95 580 (de bijstand voor Franstalige ouders).
