Overzicht van de Belgische economie - Conjunctuurnota van juli 2021
De conjunctuurnota wordt driemaandelijks gepubliceerd. Het bestaat uit verschillende delen: een samenvatting, een hoofdstuk waarin België in zijn geheel wordt voorgesteld, een hoofdstuk over de recente economische ontwikkelingen, een hoofdstuk over de buitenlandse handel, een hoofdstuk waarin de prestaties van België voor verschillende indicatoren worden vergeleken met die van de Europese Unie en een hoofdstuk over de vooruitzichten voor de groei van het bbp. De conclusies die uit deze editie van de conjunctuurnota kunnen worden getrokken, zijn de volgende:
De recente conjunctuurontwikkelingen tonen aan dat de jaarlijkse bbp-groei in 2020 is ingestort
(-6,3 %), door de wereldwijde pandemie van het coronavirus die vanaf maart ook in ons land is uitgebroken. Voorheen was de bbp-groei in België vrij robuust en bedroeg 1,8 % in 2019. De daling van het bbp was in België meer uitgesproken dan in de Europese Unie (27 landen; -6,1 %), maar minder uitgesproken dan in de eurozone (-6,6 %). In het eerste kwartaal van 2021 daalde het Belgische bbp met 0,5 % op jaarbasis wat een lichtere daling is dan in het vierde kwartaal van 2020 (-4,9 %). De overheidsconsumptie en de investeringsuitgaven waren, net als de netto uitvoer de drijvende kracht achter de economische activiteit in het eerste kwartaal van 2021. De particuliere consumptie en de voorraadveranderingen drukken daarentegen de economische groei in dit eerste kwartaal van 2021.
Diensten zijn doorgaans de belangrijkste motor van de Belgische economische groei. In 2020 waren zij de belangrijkste veroorzakers van de daling van de economische activiteit.
De productie-index van de verwerkende nijverheid is over de eerste drie kwartalen van 2020 als geheel sterk gedaald op jaarbasis. De daling van de productie was bijzonder uitgesproken in het tweede kwartaal van 2020, met name door de gedeeltelijke of volledige stillegging van de activiteit in bepaalde bedrijfstakken als gevolg van de door de regering genomen beperkingsmaatregelen om de uitbreiding van de COVID-19-pandemie tegen te gaan. Een herstel van de productie in de verwerkende nijverheid werd echter al in het laatste kwartaal van 2020 waargenomen en werd in het eerste kwartaal van 2021 bevestigd.
De bedrijfsdemografie bleef sterk in 2020, met meer starters dan stopzettingen en een netto saldo van 40.137 eenheden, het hoogste netto saldo dat in de periode 2016-2020 werd waargenomen.
Hoewel die ondernemersdynamiek zich in het eerste kwartaal van 2021 heeft voortgezet met een positief netto saldo van oprichtingen en stopzettingen (van 8.899 eenheden), moet worden opgemerkt dat enerzijds dat saldo op jaarbasis is verslechterd (1.040 eenheden minder) en dat anderzijds ook de stopzettingen zijn toegenomen in vergelijking met de overeenkomstige periode in 2020.
In het algemeen bleek 2020 een ongunstig jaar te zijn op de arbeidsmarkt, waarbij de tewerkstellingsgraad daalde en de werkloosheidsgraad steeg, zowel de totale als die van jongeren onder de 25 jaar. De verslechtering zette zich voort in het eerste kwartaal van 2021 op jaarbasis. Het tewerkstellingscijfer daalde immers tot 63,6 % tegen 65,1 % een jaar eerder, het jeugdwerkloosheidscijfer bereikte 20 % tegen 12,9 % een jaar eerder en het totale werkloosheidscijfer bereikte 6,8 % tegen 5,1 % een jaar eerder.
Na een jaar 2020 dat gekenmerkt werd door een duidelijke vertraging van de inflatie, met name als gevolg van de ineenstorting van de olieprijzen op de wereldmarkten, zijn de consumptieprijzen gemeten door de HICP in de eerste twee kwartalen van 2021 versneld. De meest opvallende ontwikkeling in dat verband betreft ook de energieprijzen, die in het tweede kwartaal van 2021 met meer dan 18 % zijn gestegen in lijn met de stijging van de olieprijzen op de wereldmarkten.
Wat de groeivooruitzichten op korte termijn voor de Belgische economie betreft, stelde het Federaal Planbureau een grote economische recessie vast in 2020 voor België (-6,3 %) door de wereldwijde coronaviruscrisis. Een economisch herstel wordt echter reeds verwacht in 2021 met een bbp-groei van 5,5 % door de hervatting van de activiteiten en de vorderingen bij de vaccinatiecampagne. De Belgische groei wordt geraamd op 2,9 % in 2022.